Het is de Week van Lezen en Schrijven. Tijdens deze week wordt extra aandacht gevraagd voor het belang van lezen, schrijven, rekenen en digitale vaardigheden. Schrijven op B1-niveau werkt vaak goed op social media. Maar hoe doe je dat? En past zo’n bericht in ‘jip-en-janneketaal’ dan nog bij je organisatie?
Hoe moeilijker je tekst, hoe minder mensen hem snappen. En dat terwijl op social media het juist belangrijk is dat zoveel mogelijk mensen interactie aangaan met je bericht. Alleen dan wordt een bericht verspreid. Daarom werkt het vaak beter om tekst in duidelijke en begrijpelijke taal te schrijven. Dat heet schrijven op B1-niveau. Zo bereik je een zo groot mogelijke doelgroep.
Taalniveau B1
Taalniveau B1 is eenvoudig Nederlands. Ongeveer 80% van de Nederlanders begrijpt teksten op B1-niveau. Dus ook mensen die theoretisch zijn opgeleid. De kenmerken van een B1-tekst zijn:
- Duidelijke titels en tussenkoppen
- Een actieve schrijfstijl met voorbeelden
- Eenvoudige woorden die iedereen kent
- Korte en duidelijke zinnen
Het moment dat ik het licht zag
Ik herinner me het moment dat ik voor het eerst zelf het effect ervaarde van het gebruik van eenvoudige begrippen. In 2016 schreef ik voor de Facebookpagina van Alzheimer Nederland een bericht over ‘mystery guests’ die organisaties testen op hun dementievriendelijkheid. Na het plaatsen keek ik zoals altijd of het bericht door volgers werd opgepakt. Mijn gewoonte was om de eerste 10 minuten na het plaatsen te kijken of het bericht genoeg likes kreeg (de goede oude tijd dat je nog genoeg had aan likes 🙈). Het bericht met het woord ‘mystery guests’ deed weinig. Ik besloot het woord ‘mystery guests’ te vervangen door ‘acteurs’. En boem, het gebeurde, het bericht werd volop geliket en verspreid. Magic!
Ik adviseerde daarop Alzheimer Nederland om te experimenteren met stoppen met Engelstalige termen op Facebook. Dit bleek succesvol. Door de jaren ben ik steeds eenvoudiger gaan schrijven. Dat pakte goed uit. De Facebookpagina groeide als kool. We zijn gegroeid van 30.000 naar 130.000 volgers.
Inmiddels heb ik het B1-schrijven helemaal omarmd, omdat ik zie dat het werkt. Ik vind het zelfs heerlijk om teksten om te zetten in actieve tekst met begrijpelijke taal voor de volgers. Deze directe stijl voelt eerlijker. We draaien zo niet meer om de brei heen: volgers weten waar ze aan toe zijn.
Een extra voordeel is dat je met een duidelijke tekst ook nog eens scoort op digitale toegankelijkheid.
Schrijven op B1-niveau voor social media
Als je gaat zoeken hoe je schrijft op B1-niveau, gaan de meeste adviezen over de opbouw van documenten en webpagina’s. Daarom vind ik het hoog tijd voor een blog met tips hoe je schrijft op B1-niveau voor social media. Bij deze:
Tip 1. Leef je in in de doelgroep
De eerste tip is: weet voor wie je schrijft. Leef je in in de doelgroep. Ik vind het fijn om iemand die ik persoonlijk ken die bij de doelgroep hoort, voor ogen te houden als ik schrijf. Zoals mijn moeder bij Alzheimer Nederland. Zij is jarenlang mantelzorger geweest. Je doelgroep leren kennen op social media is niet moeilijk: elk kanaal biedt uitgebreide statistieken om te ontdekken wat de gemiddelde leeftijd, geslacht en achtergrond van je gemiddelde volger is.
Tip 2. Schrijf zoals je praat
Stel je vervolgens voor dat je die persoon tegenkomt bij het koffiezetapparaat op het werk of op een verjaardag. Hoe zou je hem of haar vertellen over het nieuws dat je wil delen op je socials? Zeg je bijvoorbeeld ‘We hebben een nieuwe dienst ontwikkeld’ of ‘Ik ben zo trots op wat ik gemaakt heb voor xxx?’ Gebruik díe tekst als uitgangspunt voor je bericht.
Tip 3. Gebruik makkelijke woorden
Het belangrijkste onderdeel van het schrijven op B1-niveau voor social media is het gebruiken van makkelijke woorden. De eerste versie van deze zin was ‘Een belangrijk element van het schrijven op B1-niveau is het gebruiken van eenvoudige woorden.’ Dit is dus geen B1. Om het B1 te maken heb ik de term ‘belangrijk element’ veranderd in ‘belangrijk onderdeel’. En ‘eenvoudige woorden’ in ‘makkelijke woorden’.
Is het B1?
Twijfel je of iets B1 is? Gebruik de website www.ishetb1.nl. Zoek er bijvoorbeeld eens op ‘eenvoudig’ en ‘element’. Voor woorden die de website als geen B1 herkent, geeft hij alternatieven. Een heerlijke website.
Tip 4. Leg vaktaal uit
Moeilijke woorden zijn in principe een no-go, maar er is een uitzondering: als je weet dat jouw specifieke doelgroep de term kent, mag je hem gebruiken. Daarom is vaktaal in een tekst niet per se fout en kan zelfs voor een ons-kent-onsgevoel zorgen. Toch blijft het goed om voor meelezers buiten je doelgroep uit te leggen wat een begrip betekent.
Tip 5. Vermijd lange zinnen
Voor B1-taalniveau geldt: de gemiddelde zinslengte is ongeveer tien woorden. Bedenk bij elke komma die je zet of je er ook een punt van kan maken. Maak van de bijzin vervolgens een volledige zin.
Tip 6. Gebruik witregels of emoji om structuur duidelijk te maken
Het gebruik van kopjes is een belangrijke tip als het gaat om het schrijven op B1-niveau in blogs. Dat geeft de structuur weer in 1 oogopslag. En maakt het mogelijk om de tekst ook te begrijpen als je hem alleen scant. Op social media is het niet mogelijk om kopjes te maken. Toch zijn er wel andere manieren om structuur te maken. Gebruik bijvoorbeeld emoji, bullets en voldoende witregels.
Tip 7. Schrijf concreet: gebruik voorbeelden
Als je op B1-niveau wilt schrijven, is het goed om abstracte begrippen te vermijden. Dat zijn begrippen die je niet direct kunt zien. Een voorbeeld van een abstract begrip is ‘het klimaat’. Om dit concreter te maken kun je bijvoorbeeld praten over het weer. Een ander abstract begrip is ‘de liefde’. Een tekst is makkelijker te begrijpen als je dingen die erbij horen beschrijft, zoals het geven van een kus of het open houden van een deur.
Tools om je te helpen
Er zijn verschillende extensies voor je browser die je helpen met duidelijke taal. Wij gebruiken languagetool. Deze onderstreept niet alleen taalfouten, maar geeft ook suggesties voor verbeteren van stijl.
Tip 8. Laat weten wat je verwacht
Concreet schrijven kun je ook door de lezer te laten weten wat je als organisatie van hem of haar verwacht. Geef dus een duidelijke ‘call-to-action’. Dat kan in gebiedende wijs. Zeg bijvoorbeeld ‘deel dit bericht’ of ‘laat ons weten wat je hiervan vindt’.
Is schrijven op B1-niveau professioneel genoeg?
Hoe moeilijker je tekst, hoe minder mensen hem snappen. En dat terwijl op social media het juist belangrijk is dat zoveel mogelijk mensen interactie aangaan. Want meer interactie betekent dat je meer bereik krijgt. Ik ben er daarom van overtuigd dat schrijven op B1-niveau voor social media een goede keuze is. Schrijf je een tekst op niveau B2, dan begrijpt nog maar 40% van je lezers je verhaal. Een tekst op B1-niveau begrijpt 80% van je lezers.
In de praktijk maken organisaties zich zorgen of tekst in Jip-en-Janneketaal professioneel genoeg is. Zeker als ze zich willen profileren als organisatie met expertise. Dat merk ik ook bij onze opdrachtgevers. Dat zijn vooral goede doelen die professionals in dienst hebben, die makkelijk op C1-niveau kunnen schrijven.
Verrassend is dat uit onderzoek blijkt dat ook mensen met een theoretische opleiding en professionals liever teksten op taalniveau B1 lezen dan een hoger niveau. Het leest nu eenmaal sneller en gemakkelijker, en juist op social media wordt tekst snel kunnen scannen gewaardeerd. Vaak wordt zelfs knap gevonden dat ingewikkelde materie naar heldere taal is omgezet. Is dat niet professioneler dan een onleesbare tekst?
Is schrijven op B1-niveau veilig genoeg?
Ik vraag me wel eens af of de keuze voor C1 niet ook gemaakt wordt omdat deze veiliger kan voelen. Teksten op C1-niveau zijn langer en bevatten meer nuances. Zinnen beginnen bijvoorbeeld met ‘Het kan wellicht zo zijn…’. Met zo’n indirecte stijl verklein je het risico dat mensen de tekst persoonlijk opvatten. Maar de vraag blijft: bereik je ermee wat je wil? Is een duidelijk standpunt innemen niet krachtiger? En begrijpen niet meer mensen je standpunt als je het directer verwoordt?
Uitzonderingen
Geen regel zonder uitzonderingen. In de praktijk zie ik dat opdrachtgevers graag op LinkedIn toch C1-niveau zien. Dat is begrijpelijk, want daar zitten vooral mensen die een HBO of universitaire opleiding hebben gevolgd. Ook op Twitter kan je met een bericht op C1-niveau toch veel mensen bereiken. Ik denk dat het op deze kanalen minder erg is. De vraag blijft overigens of het echt nodig is.
Ook wijk ik soms zelf af van de regel om B1 te schrijven als ik zie dat er meer gezocht wordt op het trefwoord op B2- of C1-niveau. Zeker als je schrijft voor een niche-doelgroep, kan het gebruik van jargon als zoekwoord juist bijdragen aan het bereik.
Neem als voorbeeld deze blog: ik kies er toch voor om de term ‘B1-niveau’ in de titel te gebruiken, in plaats van een synoniem als ‘begrijpelijke taal’. Dit omdat we op deze website blogs schrijven voor communicatiemedewerkers die de term waarschijnlijk kennen en er op zoeken. Als ik een bericht op social media over deze blog maak, zou ik dus ook de term B1-niveau gebruiken.
Maak een uitzondering voor woorden waar veel op gezocht wordt
Benieuwd of mensen vaker zoeken op het eenvoudige woord of de vaktaal? Gebruik een tool als Mangools.
Conclusie
Mijn tip is dus: sluit niet uit dat schrijven op B1-niveau beter werkt op je socials. Experimenteer met geleidelijk eenvoudiger schrijven en ontdek waar de grens ligt voor jouw doelgroep. Ik ben erg benieuwd wat je ontdekt. Laat je het mij weten?
