Eén van de weinige dingen die ik buiten mijn familie om mis aan Hillegom, zijn: de bloemetjes. De prachtige bollenvelden vol tulpen, narcissen en mijn favoriet de hyacinten. Al denkend aan deze kleurrijke bloemenzee denk ik aan diversiteit en inclusie.
Workshop diversiteit en inclusie
Tijdens de werkvakantie van 8-12 april doken we weer eens in het thema met Evita Lammes van Studio Samen. Zij trapte de dag af met een begrijpelijke uitleg van diversiteit, inclusie, gelijkheid en gelijkwaardigheid. Waarop we metaforen mochten bedenken voor deze 4 ‘fenomenen’. Mijn favoriete metafoor: de bloembollenstreek, de plek waar ik geboren en getogen ben.
Diversiteit is een feit
Ik lees vaak dat bedrijven meer willen inzetten op diversiteit. Een loze kreet lijkt mij, want diversiteit is er van nature al. Kijk naar de bloembollenvelden: rode tulpen, lila hyacinten, gele narcissen. En meer gedurfder: bruine tulpen, blauwe hyacinten en rode narcissen. Zoals Evita krachtig samenvat: “Diversiteit is een feit”. Voor diversiteit hoef je niets te doen. Het is er. In Nederland heb je o.a. witte, bruine of zwarte mensen. Je hebt mensen die geboren zijn als vrouw en zich identificeren als man. Mensen die zich met geen van de genders identificeren. Kleine mensen, groot, dik en dun. Mensen met een lichamelijke aandoening en mensen met een angststoornis. Etcetera, etcetera. Als je van bovenaf naar Nederland kijkt, zie je een diversiteit aan mensen. Net zoals bij die bloemetjes in Hillegom.
Diversiteit gaat om natuurlijk aanwezige verscheidenheid. In kleur, in religie, in geaardheid, in genderidentiteit, in geslacht, in hobby’s, in interesses, in baan, in opleiding enzovoorts…
Inclusie is een werkwoord
Pas bij inclusie wordt het interessant. Daar moet je echt iets voor doen. Mensen dezelfde kansen geven, zonder waardenoordeel, niet bepaalde groepen voortrekken, iedereen respecteren en luisteren naar elkaar. Heel kort door de bocht: inclusie is dat iedereen erbij hoort. Of zoals in de Bollenstreek dat iedere bloem de ruimte krijgt om te groeien. Dat doen de telers door onkruid weg te halen, de bollen tijdens de winter te beschermen met stro en afwisselend tulpen, hyacinten, narcissen en andere bloemen te planten. Ieder jaar dezelfde bloem put immers de grond uit. Daarbij komt: goede voeding voor de bloemen, beregening tijdens droge periodes en het constant creëren van nieuwe kleuren bloemen. Leuk feitje in dat kader: ze kunnen tulpen in alle kleuren van de regenboog maken, behalve zwart…
Inclusie gaat om gerespecteerd worden, erbij horen, meedoen, meebeslissen én gehoord worden..
Gelijkheid is een illusie
Dan het woord ‘gelijkheid’. Een lastige, want velen hebben hiervan hun mond vol. Alleen als je het aan mij vraagt, zijn we simpelweg nooit gelijk. Iedereen is anders. Gelijkheid houdt in dat je iedereen als ‘hetzelfde’ ziet en dat iedereen dezelfde mogelijkheden krijgt. Dezelfde fiets, terwijl de één er te groot voor is, de ander te klein en een ander er niets mee kan vanwege een rolstoel. Of dezelfde paar schoenen, zonder rekening te houden met de maat. Of hetzelfde krukje om ergens overheen te kijken, zonder rekening te houden met lichaamslengte.
Gelijkheid is als: iedere bloem dezelfde hoeveelheid water geven en dezelfde voeding. Terwijl ze andere behoeften hebben én andere bloeiperioden.
Gelijkwaardigheid is een strijd
Zelf vind ik ‘gelijkwaardigheid’ het lastigst. Het gevoeligst liggen bij mij. Het houdt namelijk in dat je dezelfde mogelijkheden krijgt als een ander. Waarbij er rekening wordt gehouden met je aandoening, je kunnen en je beperkingen. Dat betekent dus metaforisch gezien dat je soms op een hoger krukje staat dan een ander, dat je langer krijgt om een tentamen af te maken of dat je een fijnere, aangepaste bureaustoel krijgt. Hierdoor kun jij op hetzelfde level meedoen als ieder ander. Het blijft echter af en toe een strijd, je wilt niet voorgetrokken worden. Niet positief gediscrimineerd worden. Dan gaat het bijvoorbeeld om de Quotumregeling die ervoor moet zorgen dat meer mensen met een aandoening aan het werk komen. Is dat oneerlijk? Nee, het is nodig, omdat anders heel veel mensen langs de zijlijn staan. Omdat zij voor werkgever minder aantrekkelijk zijn om aangenomen te worden dan het schaap met 5 poten dat veelal blond en wit is en geen (zichtbare) aandoening heeft.
Gelijkwaardigheid is het besef dat iedere bloem er mag zijn. Dat iedere bloem even mooi is. En dat iedere bloem andere voeding nodig heeft om op volle glorie te bloeien.
Ook aan de slag met inclusie?
Wil jij als organisatie ook aan de slag gaan met inclusie? Wees je dan bewust van de verschillen tussen de termen. Inclusie, diversiteit, gelijkheid en gelijkwaardigheid: alle vier hebben ze een andere betekenis, maar zeker overlap. Wees je daarvan bewust. En een bonustip: lees je goed in. Verdiep je in de materie. Wat dat betreft hoef je niet het wiel opnieuw uit te vinden. Wij hebben op www.inclusiefcommuniceren.nl een rijk scala aan blogs over dit onderwerp.
